หนึ่งในปัญหาที่พบกันอย่างบ่อยครั้งกับไซต์งานก่อสร้างที่ตั้งอยู่ในย่านชุมชนที่พักอาศัย คือเรื่องของมลภาวะที่ส่งผลกระทบต่อชุมชนใกล้เคียง ไม่ว่าจะเป็นมลภาวะทางเสียง ฝุ่นละอองจากการก่อสร้างและการขนส่ง ไปจนถึงเศษขยะหรือความสกปรกระหว่างการก่อสร้างก็ตามที

นอกจากรูปแบบของโครงสร้างเหล็กทั่วไปที่เราคุ้นเคยกันดี ยังมีเทคนิคการดีไซน์เหล็กเพื่อให้ได้รูปร่างแปลกตาที่ผู้ออกแบบหลายคนยังไม่ค่อยรู้ ซึ่งเหมาะสำหรับการนำไปประยุกต์ใช้ในการออกแบบชิ้นส่วนของโครงสร้าง (Member) สำหรับอาคารที่ต้องการโชว์เส้นสายสวย ๆ ของเหล็กในรูปลักษณ์ใหม่ ๆ หรือสำหรับโครงการที่นำเทคนิคการออกแบบลักษณะนี้ไปปรับใช้เพื่อให้เกิดความประหยัดสูงสุดอีกด้วย ซึ่งบทความนี้จะขอยกตัวอย่าง 2 ไอเดียการดัดแปลง (Modify) เหล็กง่าย ๆ จากเหล็ก H-beam และ Cut-beam

ภาพจำของอาคารขนาดใหญ่หรืออาคารสาธารณะที่ต้องรองรับการใช้งานของคนจำนวนมากๆ คือ อาคารที่มีความโอ่อ่า มีขนาดโครงสร้างที่ใหญ่ หนักและดูอึดอัด แต่ภาพจำเหล่านั้นเปลี่ยนไปเมื่อ “โครงสร้างเหล็ก” เข้ามามีบทบาทสำคัญในการก่อสร้างอาคารขนาดใหญ่ในปัจจุบันมากขึ้น ด้วยข้อดีและคุณสมบัติเฉพาะตัวของโครงสร้างเหล็กที่จะทำให้อาคารโปร่ง โล่งและโดดเด่นได้มากกว่าที่เคย

ว่ากันว่าหนึ่งในการแสดงศักยภาพของโครงสร้างเหล็กรูปพรรณอีกหนึ่งประเด็นที่ดี คือการนำเสนอผ่านแนวคิดการออกแบบจากทีมสถาปนิกและผู้ออกแบบ เพราะเหล็กรูปพรรณสามารถตอบโจทย์งานโครงสร้างได้มากกว่าที่เราคิด ที่ไม่เพียงแต่เป็นวัสดุที่แข็งแรงทนทานต่อการรับแรงและสภาพแวดล้อม แต่ยังเอื้อต่อการทำงานไปจนถึงอิสระด้านการออกแบบได้อย่างลงตัว

โดยปกติผู้รับเหมาจะทำการเลือกใช้เหล็กความยาวมาตรฐานอย่างเหล็ก H-Beam ขนาด 6 เมตร 9 เมตร หรือ 12 เมตรเพื่อนำไปใช้ในโครงการก่อสร้าง แต่ในแง่ของต้นทุนการก่อสร้างกลับมีค่าใช้จ่ายที่เพิ่มมากขึ้นทั้งจากการทำรอยต่อเหล็ก มีเศษเหล็กต้องเหลือทิ้ง มีค่าใช้จ่ายในการตัดเหล็กที่หน้างานและอื่นๆ

เพราะงานฐานรากของโครงสร้างอาคารคือส่วนสำคัญที่จะช่วยรับน้ำหนักอาคารทั้งหลังให้มั่นคงแข็งแรง หากก่อสร้างหรือติดตั้งฐานรากได้ไม่ดีเท่าที่ควร แน่นอนว่าก็อาจส่งผลให้เกิดการรับแรงที่ไม่ได้ประสิทธิภาพ ไปจนถึงอาจเกิดอันตรายจากโครงสร้างที่ไม่ได้มาตรฐานตามมาในภายหลัง ฉะนั้นการเลือกวิธีการติดตั้งให้เหมาะสมกับประเภทอาคาร และการก่อสร้างติดตั้งฐานรากด้วยวิธีที่แม่นยำจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรละเลย

แม้ความมั่นคงแข็งแรงในงานโครงสร้างจะเป็นส่วนสำคัญของการก่อสร้างอาคารทุกขนาด ซึ่งการเลือกใช้วัสดุก็เป็นอีกหนึ่งวิธีที่จะช่วยลดทอนหรือประหยัดได้หลายต่อ อย่างการเลือกใช้วัสดุโครงสร้างเหล็ก SYS PRIMERBOND ที่ได้รับการเตรียมผิวเหล็กและทำสีรองพื้นป้องกันสนิมอย่างได้มาตรฐาน

การก่อสร้างระบบ Modular System หรือ “ระบบการก่อสร้างแบบโมดูลสำเร็จรูป” เป็นแนวคิดส่วนหนึ่งที่พัฒนามาจากระบบการก่อสร้างแบบ Prefabrication ซึ่งเป็น “กระบวนการลดการก่อสร้างอาคารที่หน้างาน” ซึ่งใช้แนวคิดระบบวิศวกรรมในการถอดแบบอาคารเป็น “Module” ต่าง ๆ

บ้านโครงสร้างเหล็กอาจยังเป็นคำไม่ค่อยคุ้นหูนักในเมืองไทย แต่ในแง่ของเทรนด์การก่อสร้างยุคใหม่ “วัสดุเหล็ก” เป็นตัวเลือกที่น่าสนใจทีเดียว ทั้งสำหรับเจ้าของโครงการ สถาปนิกและผู้รับเหมา เพราะนอกจากเรื่องความแข็งแรงของโครงสร้างแล้ว เหล็กยังสามารถโชว์เส้นสายเป็นดีไซน์เท่ ๆ ในงานออกแบบ และยังมีข้อดีอีกมากในด้านต่าง ๆ ซึ่งล้วนแต่ทำให้ทัศนคติที่มีต่อเหล็กในวงการก่อสร้างและการออกแบบเริ่มเปลี่ยนแปลงไปมากขึ้น

เพราะการทำ Shop Drawing คือกระบวนการวางแผนการทำงานอย่างละเอียดหรือการนำปัญหาในอนาคตมาขบคิดก่อนเริ่มงานก่อสร้างจริง ซึ่งกระบวนการนี้มักเป็นกระบวนการที่งานโครงสร้างสเกลเล็กหรือผู้รับเหมาหลายรายมักละเลยอยู่เสมอ ด้วยที่มองว่าลำดับขั้นตอนการทำงานไม่ได้มีรายละเอียดที่ต้องนำกลับมาวางแผนมากนัก กลับกันที่การคิดเช่นนี้อาจนำไปสู่ความประมาทและทำให้งานแต่ละส่วนเกิดความผิดพลาดเสียหายได้เช่นกัน